Cmentarz ewangelicko-augsburski
Liczba wizyt:
224
Cmentarz ewangelicki w Aleksandrowie Łódzkim
Zabytkowy cmentarz ewangelicko-augsburski w Aleksandrowie Łódzkim usytuowany jest w centrum miasta, przy ul. Wojska Polskiego 44/48 (dawna ul. Kościelna). Sąsiaduje z nekropolią katolicką. Założono go w 1821 r. na gruntach należących do parafii rzymskokatolickiej, ofiarowanych przez właściciela miasta – Rafała Bratoszewskiego herbu Sulima. Ma plan wydłużonego prostokąta o powierzchni 1,39 ha, z asymetrycznie biegnącą aleją główną o kierunku północ–południe. Kwatery są regularne, rozmieszczone symetrycznie, o kształcie zbliżonym do kwadratu. W XIX stuleciu cmentarz zajmował znacznie większy obszar, co było związane z dominacją w Aleksandrowie społeczności luterańskiej. Po II wojnie światowej parafia ewangelicka straciła gros swoich członków, a nekropolia zaczęła niszczeć, pozbawiona należytego nadzoru. W latach 1975 i 1988 większa jej część została zlikwidowana i przekazana na rzecz cmentarza rzymskokatolickiego.
O dawnej świetności nekropolii świadczy okazała, neogotycka brama od strony południowej, z nieotynkowanej czerwonej cegły, z trzema ostrołukowymi prześwitami, wzniesiona w latach trzydziestych XX w. Wciąż też można oglądać spore fragmenty starych murów cmentarnych (od zachodu i południa). Z lewej strony bramy mieści się dom przedpogrzebowy na planie prostokąta, w stylu neogotyckim, pierwotnie wymurowany z czerwonej cegły, później otynkowany.
Najstarszy zachowany nagrobek należy do zmarłego w 1830 r. pastora Friedricha Georga Tuve, założyciela miejscowej gminy ewangelickiej. Po regulacji granic cmentarza w latach 1975 i 1988 grób ten znalazł się po stronie katolickiej, tuż za siatką oddzielającą nekropolie obu wyznań. W roku 2011, z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Aleksandrowa Łódzkiego oraz lokalnej parafii ewangelicko-augsburskiej, został zrekonstruowany w pierwotnym kształcie na protestanckiej części aleksandrowskiego cmentarza. Stary, oryginalny nagrobek pozostawiono na dawnym miejscu. Na cmentarzu można też zobaczyć kilka innych grobów luterańskich duchownych: Heinricha Augusta Rauha (zm. 1871), Augusta Schutera (zm. 1912) i Dawida Juliusza Buse (zm. 1947). Przy lewej alei bocznej znajduj się kwatera wojenna żołnierzy niemieckich z 1916 r., poległych podczas Operacji Łódzkiej w 1914 r. (9 nagrobków). Cmentarz jest w dalszym ciągu użytkowany.
Bibliografia
- Karta cmentarza, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Oddział Wojewódzki w Łodzi.
- Kuropatwa A.B., Cmentarz ewangelicki w Aleksandrowie Łódzkim, „Aleksandrów wczoraj i dziś” 2003, s. 27–29.
- Pietras T., Najstarszy grób na aleksandrowskim cmentarzu, „Aleksandrów wczoraj i dziś” 2008, R. XXVI, s. 12–19.
- Pierlejewski L., Grób Pastora Friedricha Georga Tuve odrestaurowany, „Aleksandrów wczoraj i dziś” 2012, R. XXX, s. 171–174.
- Zabytkowe cmentarze i mogiły w Polsce. Województwo łódzkie, oprac. Lewkowska, W. Walczak, Warszawa 1996, s. 17.
Data fotografii:
Cmentarz ewangelicki w Aleksandrowie Łódzkim
Zabytkowy cmentarz ewangelicko-augsburski w Aleksandrowie Łódzkim usytuowany jest w centrum miasta, przy ul. Wojska Polskiego 44/48 (dawna ul. Kościelna). Sąsiaduje z nekropolią katolicką. Założono go w 1821 r. na gruntach należących do parafii rzymskokatolickiej, ofiarowanych przez właściciela miasta – Rafała Bratoszewskiego herbu Sulima. Ma plan wydłużonego prostokąta o powierzchni 1,39 ha, z asymetrycznie biegnącą aleją główną o kierunku północ–południe. Kwatery są regularne, rozmieszczone symetrycznie, o kształcie zbliżonym do kwadratu. W XIX stuleciu cmentarz zajmował znacznie większy obszar, co było związane z dominacją w Aleksandrowie społeczności luterańskiej. Po II wojnie światowej parafia ewangelicka straciła gros swoich członków, a nekropolia zaczęła niszczeć, pozbawiona należytego nadzoru. W latach 1975 i 1988 większa jej część została zlikwidowana i przekazana na rzecz cmentarza rzymskokatolickiego.
O dawnej świetności nekropolii świadczy okazała, neogotycka brama od strony południowej, z nieotynkowanej czerwonej cegły, z trzema ostrołukowymi prześwitami, wzniesiona w latach trzydziestych XX w. Wciąż też można oglądać spore fragmenty starych murów cmentarnych (od zachodu i południa). Z lewej strony bramy mieści się dom przedpogrzebowy na planie prostokąta, w stylu neogotyckim, pierwotnie wymurowany z czerwonej cegły, później otynkowany.
Najstarszy zachowany nagrobek należy do zmarłego w 1830 r. pastora Friedricha Georga Tuve, założyciela miejscowej gminy ewangelickiej. Po regulacji granic cmentarza w latach 1975 i 1988 grób ten znalazł się po stronie katolickiej, tuż za siatką oddzielającą nekropolie obu wyznań. W roku 2011, z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Aleksandrowa Łódzkiego oraz lokalnej parafii ewangelicko-augsburskiej, został zrekonstruowany w pierwotnym kształcie na protestanckiej części aleksandrowskiego cmentarza. Stary, oryginalny nagrobek pozostawiono na dawnym miejscu. Na cmentarzu można też zobaczyć kilka innych grobów luterańskich duchownych: Heinricha Augusta Rauha (zm. 1871), Augusta Schutera (zm. 1912) i Dawida Juliusza Buse (zm. 1947). Przy lewej alei bocznej znajduj się kwatera wojenna żołnierzy niemieckich z 1916 r., poległych podczas Operacji Łódzkiej w 1914 r. (9 nagrobków). Cmentarz jest w dalszym ciągu użytkowany.
Bibliografia
- Karta cmentarza, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Oddział Wojewódzki w Łodzi.
- Kuropatwa A.B., Cmentarz ewangelicki w Aleksandrowie Łódzkim, „Aleksandrów wczoraj i dziś” 2003, s. 27–29.
- Pietras T., Najstarszy grób na aleksandrowskim cmentarzu, „Aleksandrów wczoraj i dziś” 2008, R. XXVI, s. 12–19.
- Pierlejewski L., Grób Pastora Friedricha Georga Tuve odrestaurowany, „Aleksandrów wczoraj i dziś” 2012, R. XXX, s. 171–174.
- Zabytkowe cmentarze i mogiły w Polsce. Województwo łódzkie, oprac. Lewkowska, W. Walczak, Warszawa 1996, s. 17.